Điều kiện, quy trình thủ tục, chi phí đăng ký bảo hộ sáng chế

Đối tượng, điều kiện đăng ký sáng chế là gì? Quy trình thủ tục, hồ sơ đăng ký sáng chế như thế nào? Chi phí đăng ký bằng độc quyền sáng chế là bao nhiêu? Tất cả sẽ được Quốc Việt sẽ giải đáp chi tiết cho bạn trong bài viết này.

Sáng chế là tài sản vô hình mà doanh nghiệp phải tốn nhiều chi phí và công sức để nghiên cứu, sáng tạo ra. Vì vậy, đăng ký sáng chế để khẳng định quyền sở hữu hợp pháp và chống lại các hành vi cạnh tranh không lành mạnh (như sao chép, ăn cắp sáng chế) trước khi đưa ra thị trường là việc doanh nghiệp cần ưu tiên hàng đầu.

Trong bài viết này Quốc Việt sẽ chia sẻ cho bạn những thông tin hữu ích về quy trình, thủ tục đăng ký sáng chế và các thông tin liên quan khác như: Thời hạn bảo hộ sáng chế, lệ phí đăng ký, quyền đăng ký sáng chế.

Đối tượng có quyền đăng ký sáng chế 

Căn cứ Điều 86 Luật Sở hữu trí tuệ được sửa đổi, bổ sung bởi Khoản 25 Điều 1 Luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi 2022, các đối tượng sau có quyền đăng ký sáng chế, xin cấp bằng sáng chế:

• Tác giả đã tạo ra sáng chế bằng chính kinh phí và công sức của riêng mình; 
• Tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân đã đầu tư kinh phí, phương tiện vật chất cho tác giả dưới hình thức thuê hoặc giao việc, trừ trường hợp các bên có thoả thuận khác;
• Tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân được thừa kế, được chuyển giao hoặc kế thừa quyền đăng ký sáng chế từ người có quyền đăng ký;
• Các cá nhân, tổ chức cùng nhau đầu tư hoặc sáng tạo ra sáng chế được quyền thỏa thuận về việc đăng ký;
• Sáng chế được tạo ra từ nguồn vốn đầu tư hoặc từ nguồn vốn góp của Nhà nước thì quyền đăng ký bảo hộ hoặc phần quyền đăng ký bảo hộ sáng chế tương ứng với tỷ lệ góp vốn thuộc về Nhà nước, trừ trường hợp các chủ đầu tư có thỏa thuận khác.

Điều kiện bảo hộ sáng chế

1. Điều kiện chung

Theo quy định hiện nay, sáng chế được Nhà nước bảo hộ theo hình thức cấp bằng độc quyền sáng chế (gọi tắt là bằng sáng chế) và bằng độc quyền giải pháp hữu ích khi đáp ứng các điều kiện sau:

➥ Sáng chế đáp ứng các điều kiện sau thì được bảo hộ theo hình thức cấp bằng sáng chế: 

• Có tính mới;
• Có tính sáng tạo;
• Có khả năng áp dụng công nghiệp;
• Không thuộc 1 trong các trường hợp không được đăng ký bảo hộ.

➥ Sáng chế đáp ứng các điều kiện sau thì được bảo hộ theo hình thức cấp bằng độc quyền giải pháp hữu ích:

• Có tính mới;
• Không hiển nhiên (tức là không phải là hiểu biết thông thường);
• Có khả năng áp dụng công nghiệp ;
• Không thuộc 1 trong các trường hợp không được đăng ký bảo hộ.

2. Điều kiện cụ thể

➥ Sáng chế phải có tính mới

Sáng chế được xem là có tính mới khi chưa bị bộc lộ công khai từ trước qua hình thức sử dụng, mô tả bằng văn bản hay bất kỳ hình thức nào khác ở trong nước/nước ngoài trước ngày nộp đơn hoặc trước ngày ưu tiên của đơn đăng ký sáng chế.

Đặc biệt, sáng chế không được xem là mất tính mới nếu sáng chế đó được nộp đơn đăng ký sáng chế được nộp trong thời hạn 6 tháng kể từ ngày công bố trong các trường hợp sau:

• Người khác công bố sáng chế nhưng không có sự cho phép của người có quyền đăng ký;
• Sáng chế được công bố dưới hình thức báo cáo khoa học hoặc được trưng bày tại cuộc triển lãm quốc gia của Việt Nam hoặc triển lãm quốc tế chính thức hoặc được thừa nhận là chính thức.

➥ Sáng chế phải có trình độ sáng tạo

Sáng chế có trình độ sáng tạo khi sáng chế phải là một bước tiến sáng tạo và không thể được tạo ra dễ dàng đối với người có sự hiểu biết trung bình về lĩnh vực kỹ thuật tương ứng.

➥ Sáng chế có khả năng áp dụng công nghiệp

Sáng chế được coi là có khả năng áp dụng công nghiệp nếu có thể chế tạo hoặc đưa vào sản xuất hàng loạt sản phẩm.

3. Các đối tượng không được đăng ký bảo hộ sáng chế

Căn cứ Điều 59 Luật Sở hữu trí tuệ, các đối tượng dưới đây không được tính là sáng chế và không được bảo hộ với danh nghĩa sáng chế:

• Phát minh khoa học, phương pháp toán học, lý thuyết khoa học;
• Quy tắc, sơ đồ, bản kế hoạch;
• Phương pháp để hoạt động trí óc, huấn luyện vật nuôi, thực hiện trò chơi hay kinh doanh;
• Chương trình máy tính;
• Cách thức thể hiện thông tin;
• Giải pháp mang tính thẩm mỹ;
• Giống thực vật/động vật;
• Quy trình sản xuất động vật, thực vật mang bản chất sinh học mà không phải là quy trình vi sinh;
• Phương pháp chẩn đoán, phòng ngừa, chữa bệnh cho người và động vật.

Quy trình - thủ tục đăng ký sáng chế

1. Hồ sơ đăng ký sáng chế

Theo Điều 100 Luật Sở hữu trí tuệ và Điều 1 Thông tư 16/2016/TT-BKHCN, hồ sơ đăng ký sáng chế bao gồm các tài liệu sau đây:

Lưu ý:

Đơn đăng ký bảo hộ sáng chế phải có chữ ký của chủ đơn hoặc người được chủ đơn ủy quyền;

Tài liệu xác nhận quyền đăng ký là 1 trong các giấy tờ sau đây: 

• Chứng nhận thừa kế; ;
• Chứng nhận hoặc văn bản thỏa thuận chuyển giao quyền nộp đơn, bao gồm cả chuyển giao đơn đã nộp;
• Hợp đồng giao việc/hợp đồng lao động;

Tài liệu chứng minh được hưởng quyền ưu tiên gồm: 

• Bản sao đơn hoặc các đơn đăng ký bảo hộ sáng chế đầu tiên có xác nhận của cơ quan đã nhận đơn hoặc các đơn đầu tiên; 
• Giấy chuyển nhượng quyền ưu tiên, nếu được thụ hưởng quyền đăng ký từ người khác.
• Chứng từ nộp phí, lệ phí.

2. Hướng dẫn nộp hồ sơ đăng ký sáng chế

Cá nhân, tổ chức có thể nộp đơn đăng ký bảo hộ sáng chế trực tiếp tại Cục Sở hữu trí tuệ hoặc nộp thông qua bưu điện theo địa chỉ sau:

• Trụ sở chính Cục Sở hữu trí tuệ: Số 386 Nguyễn Trãi, Thanh Xuân, Hà Nội;
• Văn phòng đại diện Cục Sở hữu trí tuệ tại TP. HCM: Số 17-19 Tôn Thất Tùng, Quận 1;
• Văn phòng đại diện Cục Sở hữu trí tuệ tại Đà Nẵng: 135 Minh Mạng, Quận Ngũ Hành Sơn.

Ngoài ra, cá nhân, tổ chức có thể nộp hồ sơ online qua Cổng dịch vụ công của Cục Sở hữu trí tuệ theo đường link: http://dvctt.noip.gov.vn:8888/ProcedurePage.do. 

Lưu ý:

Trước khi nộp hồ sơ xin bảo hộ sáng chế, bạn cần tra cứu sáng chế của mình để xác định xem sáng chế này có khả năng đăng ký và có xung đột với quyền sở hữu trí tuệ của người khác hay không.

3. Quy trình xử lý đơn đăng ký sáng chế

➥ Bước 1: Thẩm định hình thức đơn sáng chế

Trong thời hạn 1 tháng kể từ ngày nhận đơn, Cục Sở hữu trí tuệ sẽ xem xét đơn đăng ký có đáp ứng điều kiện về hình thức không. Cụ thể:

• Nếu đơn đăng ký đủ điều kiện, Cục Sở hữu trí tuệ sẽ thông báo chấp nhận đơn hợp lệ và cho đăng công bố đơn;
• Nếu đơn đăng ký không đủ các điều kiện, Cục Sở hữu trí tuệ ra thông báo không chấp nhận đơn và ghi lý do đơn bị từ chối. Người nộp đơn có thời hạn 2 tháng để đưa ra ý kiến hoặc phản đối dự định từ chối chấp nhận đơn của thông báo.

➥ Bước 2: Công bố đơn

Đơn đăng ký hợp lệ về hình thức sẽ được Cục Sở hữu trí tuệ công bố trên Công báo sở hữu công nghiệp trong vòng 2 tháng kể từ ngày đơn được chấp nhận hợp lệ hoặc trong tháng thứ 19 kể từ ngày nộp đơn.

➥ Bước 3: Thẩm định nội dung đơn

Cục Sở hữu trí tuệ sẽ tiến hành thẩm định nội dung đơn đăng ký sáng chế  theo các điều kiện bảo hộ (gồm có tính mới, có tính sáng tạo, khả năng áp dụng công nghiệp) trong thời hạn 18 tháng kể từ ngày có yêu cầu thẩm định nội dung đơn hoặc kể từ ngày công bố đơn đăng ký sáng chế.

Kết quả thẩm định sẽ được Cục Sở hữu trí tuệ thông báo cho chủ đơn, trong đó kết luận sáng chế có đáp ứng được các điều kiện bảo hộ hay không.

➥ Bước 4: Cấp văn bằng bảo hộ sáng chế

Sau khi thẩm định nội dung đơn, Cục Sở hữu trí tuệ tiến hành cấp bằng bảo hộ sáng chế nếu sáng chế đáp ứng được các yêu cầu về bảo hộ và chủ đơn đã thực hiện nộp lệ phí đầy đủ theo quy định. 

Trường hợp sáng chế không đủ điều kiện để được bảo hộ, Cục Sở hữu trí tuệ sẽ đưa ra quyết định không cấp văn bằng bảo hộ sáng chế.

Thời hạn, phạm vi bảo hộ sáng chế

➥ Thời hạn bảo hộ sáng chế

Theo quy định tại điều 93 Luật Sở hữu trí tuệ, thời hạn bảo hộ sáng chế tại Việt Nam như sau:

• Bằng độc quyền sáng chế có thời hạn bảo hộ là 20 năm, bằng độc quyền giải pháp hữu ích là 10 năm tính từ ngày nộp đơn;
• Khi hết thời gian bảo hộ theo quy định, tác giả hoặc chủ sở hữu sáng chế phải tiến hành thủ tục gia hạn văn bằng bảo hộ nếu muốn tiếp tục bảo hộ sáng chế và phải nộp lệ phí duy trì hiệu lực hàng năm theo quy định. Thủ tục gia hạn văn bằng bảo hộ sáng chế phải được thực hiện trong vòng 06 tháng kể từ ngày văn bằng hết hiệu lực.

➥ Phạm vi bảo hộ sáng chế

• Bằng độc quyền sáng chế và bằng độc quyền giải pháp hữu ích có hiệu lực trên toàn lãnh thổ Việt Nam và chỉ có hiệu lực bảo hộ tại Việt Nam. Trường hợp muốn được bảo hộ sáng chế ở quốc gia khác thì cá nhân, tổ chức phải đăng ký bảo hộ sáng chế ở quốc gia đó.
• Bằng độc quyền sáng chế và bằng độc quyền giải pháp hữu ích do quốc gia khác cấp không có hiệu lực tại Việt Nam.

Chi phí đăng ký bằng sáng chế

Theo quy định tại Thông tư 263/2016/TT-BTC, chi phí đăng ký sáng chế phải nộp như sau:

Trên đây là những chia sẻ của Quốc Việt về điều kiện và quy trình thủ tục đăng ký bảo hộ sáng chế. Nếu bạn cần tư vấn thêm thông tin có thể liên hệ Quốc Việt theo số 0972.006.222 (Miền Bắc) - 090.758.1234 (Miền Trung) - 0902.553.555 (Miền Nam) để được hỗ trợ.